گفتگو با پوران درخشنده
«شمعي در باد» يك فيلم تجاري نيست
آنچه در ميان شش فيلم بلند سينمايي پوران درخشنده نظرگير است، علاقه او به گونه ملودرام اخلاقي و خانوادگي است.
«رابطه» به زندگي نوجواني كر و لال مي پرداخت. فيلمي ساده و صميمي كه از پس آن نگاه شفقت آميز و انساني فيلمساز، مشهود بود. اين سادگي و رواني در دومين تجربه درخشنده جاي خود را به قصه اي پر و پيمان داد. «پرنده كوچك خوشبختي» به عنوان يكي از نمونه اي ترين ملودرام هاي خانوادگي سينماي ايران در دهه 60، هم به توفيقي همه جانبه در گيشه رسيد و هم الگوي ملودرام هاي مشابه شد. ميزان تسلط فني درخشنده در «پرنده كوچك خوشبختي» نشان از ارتقاي توانايي هاي او داشت. فيلمي كه در آن درخشنده همچنان يك نوجوان معلول را در كانون بحران به نمايش مي گذاشت. «عبور از غبار» ملودرامي متفاوت از درخشنده بود. فيلمي كه در آن فيلمساز كوشيده بود بي آنكه به دام احساسات گرايي هاي رايج بيفتد و با احساسات بيننده بازي كند، تأثيرگذار و ملموس باشد. «زمان از دست رفته» شايد تنها فيلم درخشنده باشد كه در آن حضور يك زن در پشت دوربين به شدت حس مي شود. در فيلم يك گرايش تند فمينيستي ديده مي شود كه آن را از ديگر آثار درخشنده متمايز مي كند. شايد همين نگاه ويژه بود كه موجب شد فيلم در شرايط مناسبي به نمايش عمومي درنيايد. گرچه «زمان از دست رفته» در زمان نمايشش مخاطب خود را يافت. پس از «زمان از دست رفته» درخشنده كه دانش آموخته مدرسه عالي تلويزيون و سينما بود به تلويزيون رفته و مجموعه مستند «شوكران» را درباره اعتياد ساخت. روند فيلمسازي او كه در اين سال ها خود را به عنوان كارگرداني پركار نمايانده بود، پس از «زمان از دست رفته» دچار وقفه اي تقريباً 10 ساله شد. در طول دهه 70 درخشنده مجموعه پروين اعتصامي را براي تلويزيون كارگرداني كرد كه پاي سوء تفاهمات مانع از نمايشش شد. در كنار اين او پروژه هاي مختلفي را تا مرحله كليد زدن پيش برد كه ساخت هر يك بنا به دليلي منتفي شد. در ميان كارهايي كه او در اين دوران قصد انجامش را داشت، ساخت اثري در پاسخ به فيلم توهين آميز «بدون دخترم هرگز» در اولويت برنامه هاي درخشنده قرار داشت. اتفاقي كه مي توان گفت به نوعي در «عشق بدون مرز» رخ داد. فيلمي كه با استفبال مناسبي از سوي مخاطبان روبرو شد. درخشنده در آخرين اثرش «شمعي در باد» به گونه اي ملودرام اجتماعي روي آورده است. فيلم تصويري تلخ اما واقعي از نسل جوان ارائه مي دهد و با وجود پاره اي حاشيه روي ها و تعدد كاراكترهايش در رسيدن به هدف خود موفق عمل مي كند. اگر با «عشق بدون مرز» نمي شد كارگردان «پرنده كوچك خوشبختي» و «رابطه» را به جا آورد، «شمعي در باد» براي درخشنده حكم بازگشتي موفق به سطح اول سينماي ما دارد. • شنيده ايم كه قسمت هايي از «شمعي در باد» براي اكران عمومي كوتاه شده است؟ ـ بله، قسمت هايي از فيلم حذف شده است. • قسمت هايي كه حذف شدند طبق نظر خودتان بود يا حاصل نگاه مميزي بوده؟ ـ همه قسمت هايي كه از كار كم شده را خودم حذف كردم. • شوراي صدور پروانه نمايش مميزي خاصي را اعمال نكرد؟ ـ بر سر قسمت هايي كه مدنظر شورا بود توافق كرديم تا حذف نشود. • كدام قسمت ها مدنظر بود؟ ـ قسمتي كه مربوط به ميهماني در فيلم مي شود. اتفاق هايي كه در اين بخش مي افتد تأثير زيادي در مضمون فيلم دارد؛ به همين خاطر به هيچ عنوان امكان حذف كردنشان نبود. اين مسأله را با شوراي صدور پروانه نمايش در ميان گذاشتم و آنها هم موافقت كردند. • چند دقيقه از فيلم حذف شده است؟ ـ 15 دقيقه. در حال حاضر فيلم 102 دقيقه است. • تعداد شخصيت ها در اين فيلم به گونه اي است كه شايد بيننده را گيج كند. خودتان چنين نظري نداريد؟ ـ شخصيت ها در ارتباط با خود داستان وارد فيلم مي شوند. به همين خاطر احساس مي كنم خيلي شبيه خود زندگي ماست. در زندگي ما هم افراد زيادي وارد مي شوند به همين خاطر احساس مي كنم درك اين مسأله براي بيننده سخت نباشد. علاوه بر اينها طبق واكنش هايي كه در جشنواره به فيلم نشان داده شد فكر نمي كنم مردم چنين نظري در مورد كار داشته باشند. • فيلم چه زماني اكران مي شود؟ ـ با پخش كننده فيلم تلاش مي كنيم كه فيلم تابستان اكران مي شود. • چرا مايل هستند فيلم در تابستان اكران شود؟ ـ مخاطب اين فيلم جوان ها هستند. چون تابستان فصلي است كه اين جوانان زمان آزاد بيشتري دارند احساس مي كنم فرصت مناسبي براي نمايش «شمعي در باد» است. • اگر فيلم در تابستان اكران نشود، فكر مي كنيد كار ضربه مي خورد؟ ـ بحث ضربه خوردن فيلم نيست. هر فيلمي شرايط خاصي براي اكرانش نياز است. شرايط لازم براي نمايش دادن «شمعي در باد» هم تابستان فراهم است. فيلم هاي ديگر من از جمله «زمان از دست رفته» يا «عشق بدون مرز» در ماه رمضان و زمستان هم اكران شدند اما مشكلي در فروش شان به وجود نيامد. به هر حال هر فيلمي مخاطب خودش را پيدا مي كند. علاوه بر اينها «شمعي در باد» فيلمي تجاري نيست كه فقط فروش برايش مهم باشد. هدف من در اين فيلم، يك نوع آسيب شناسي اجتماعي است. مي خواهم مخاطب كار، فيلم را ببيند تا به هدفم برسم. • گفتيد دوست داريد فيلم در تابستان اكران شود تا مخاطبانش بتوانند آن را ببينند. احساس مي كنيد اين مخاطب چقدر مي تواند با اين كار ارتباط برقرار كند؟ ـ به نظر من «شمعي در باد» مخاطب خود را پيدا خواهد كرد. • براي ساخت اين فيلم تحقيقات ميداني انجام داده بوديد؟ ـ بله، براي ساختن «شمعي در باد» تحقيقات زيادي انجام دادم. هدف ما در اين كار آسيب شناسي اجتماعي در خانواده و جامعه بود. • در كارهاي مختلف تان سراغ ژانرهاي مختلف رفته ايد. خودتان اين تعدد ژانرها را دوست داريد؟ ـ همه كارهاي من در ارتباط با خانواده است. نكته اصلي در كارهايم جوانان و خانواده ها هستند. بنابراين در همه كارهايم نگاه روانشناسي اجتماعي و آسيب شناسي آن ديده مي شود. شايد كارهايم در ژانرهاي مختلف باشد ولي مسأله اصلي در همه آنها يك نوع آسيب شناسي اجتماعي است. • از بازيگران كار بگوييد، آنها را بر چه اساسي انتخاب كرديد؟ ـ سعي كردم تا بازيگران از لحاظ فيزيك و توانايي ايفاي نقش با نقششان متناسبي باشد. • آنها در پايان فيلم خواسته شما را در ايفاي نقش برآورده كردند؟ ـ بله، آنها به خوبي از پس نقش هايشان برآمدند. • به طور كلي در «شمعي در باد» به آنچه كه در ابتدا مدنظرتان بود، دست يافتيد؟ ـ به هر حال در سينماي ايران همواره مشكلاتي براي رسيدن به هدف وجود دارد. اما سعي كردم با وجود تمام اين مشكلات كار را به بهترين نحو انجام دهم.انتهای پیام /
