استنلي كوبريك ، فيلمساز و تهيه كننده بزرگ آمريكايي ، يكي از شخصيت هاي هنري برجسته قرن بيستم به حساب مي آيد. او كارگردان فيلمهايي پرطرفدار و بحث برانگيز در ژانرهاي مختلف سينمايي  بود.
استنلي كوبريك در 26 جولاي 1928 در شهر منهتن به دنيا آمد و اولين فرزند از دو فرزند خانواده بود . پدرش جكوس لئونارد كوبريك (1901 تا 1985 ميلادي) يك پزشك و اجدادش از يهوديان مهاجر اتريش بودند.
پدرش در 12 سالگي به او شطرنج آموخت. اين بازي بسيار مورد علاقه او بود. زماني كه استنلي 13 ساله بود ، پدرش براي او دوربين گرافلكس خريد و باعث شد او به تهيه اسلايد فيلم علاقه مند شود. در نوجواني نيز علاقه بسياري به موسيقي جاز پيدا كرد و قصد داشت يك نوازنده جاز شود.
كوبريك از سال 1941 تا 1945 در دبيرستان «ويليام هاوردتافت» درس خواند. او دانش آموزي ضعيف بود. فارغ التحصيل شدن وي از دبيرستان در سال 1945 با پايان جنگ جهاني دوم و بازگشت سربازان آمريكايي از جنگ همزمان شده بود. با وضع بحراني دانشگاه ها و نمره هاي ضعيفش ، اميد تحصيلات عالي از او گرفته شد. بعدها كوبريك با اهانت و تحقير از دوران تحصيلش ياد مي كرد و اظهار مي كرد كه هيچ علاقه اي به مدرسه نداشته است. در دبيرستان به مدت يك سال به عنوان عكاس رسمي مدرسه انتخاب شد. در همين دوران به دنبال شغلي براي خود گشت و تا زمان فارغ التحصيلي، به مجله نيويوركي «لوك» مجموعه عكس مي فروخت و همچنين با بازي شطرنج در پارك شطرنج واشينگتون و برخي كلوپ هاي شطرنج منهتن، كسب درآمد مي كرد. او در مدرسه شبانه روزي «سيتي كالج» ثبت نام كرد تا وضعيت تحصيلي اش را بهبود دهد. سپس تحت عنوان عكاس آزاد براي مجله «لوك» كاركرد و بعدها كارمند تمام وقت همان مجله شد.
اگر چه ورود به عرصه فیلم سازی ، او را از عکاسی دور کرد ، اما نوع قاب بندی و تسلط او بر تصویر از همین ذوق عکاسی او نشئت گرفته است . ( بسياري از عكس هاي اوليه كوبريك در طول سالهاي 1945 تا 1950 در كتابي به نام «درام و سايه ها» (انتشارات فايدون 2005) چاپ شده است.)
كوبريك در 29 مي 1948 با توبا متز (متولد 1930) ازدواج كرد و آن دو  به روستاي گرلين ويچ نقل مكان كردند. زندگي مشترك استنلي و توبا چندان دوام نياورد و آنها در سال 1951 از هم جدا شدند. همان زمان بود كه كوبريك رفت و آمد به تالارهاي فيلم موزه هنرهاي مدرن و همچنين سينماهاي شهر نيويورك را آغاز كرد. او در اين زمان بسيار تحت تأثير حركات پيچيده و روان دوربين «مكس افولس» ، فيلم ساز مطرح الماني ، قرار گرفت  و اين تاثير در آثار كوبريك مشهود است.

حرفه فيلمسازي و كوبريك
در سال 1951 «الكس سينگر» ، دوست كوبريك ، او را متقاعد كرد تا مستندهاي كوتاه بسازد و براي پخش و توزيع آنها ، با شركت   "March of time" همكاري كند. كوبريك موافقت كرد و مستند روز نبرد           "Day of fight" (1951) را با هزينه شخصي خود ساخت. روز نبرد فيلمي 16 دقيقه اي درباره يك بوكس باز بود. اگرچه او از توزيع كننده اين فيلم در آن سال جدا شد ولي توانست آن را با سود 100 دلار به كمپاني آر.ك.او ( RKO Pictures ) بفروشد. به اين ترتيب كوبريك وارد عرصه فيلم سازي شد ، شغل خود را در مجله «لوك» رها كرد و دست به كار ساخت دومين فيلم مستند خود شد. اين فيلم كشيش پرنده  Flying Padre" " (1951) نام داشت و سرمايه آن نيز توسط كمپاني آر.ك.او تامين شده بود.
سومين فيلم كوبريك ، دريانوردان "The Seafarers "  (1953) ، كه اولين فيلم رنگي او نيز بود فيلمي كوتاه و تبليغاتي بود و آن را براي اتحاديه بين المللي دريانوردان ساخت. اين 3 فيلم و چند فيلم كوتاه ديگر تنها آثار او در گونه فيلم مستند بودند. هيچ كدام از اين فيلمهاي كوتاه به طور عمده به بازار نيامدند و به صورت غير قانوني توزيع شدند. قسمت هايي از اين فيلم ها در مستند استنلي كوبريك با نام زندگي در تصاوير "A Life In Pictures" مورد استفاده قرار گرفتند.
در اين زمان كوبريك به عنوان دستيار كارگردان در يكي از قسمت هاي برنامه تلوزيوني اتوبوس همگاني "Omnibus" كه درباره زندگي «آبراهام لينكين» بود همكاري كرد و به اين ترتيب تجربه اي در زمينه ساخت فيلم داستاني به دست آورد.
كوبريك كار ساخت فيلم هاي بلند داستاني را با ساخت فيلم هراس و هوس "Fear and Desire" (1953) آغاز كرد. هراس و هوس ، در مورد يك گروه سرباز است كه در پشت خطوط دشمن در جنگي خيالي گير مي افتند. در پايان فيلم، سربازان مي بينند كه چهره دشمنان شبيه به چهره خودشان است و در واقع انها در حال جنگ با خودشان بوده اند. كوبريك و همسرش توبا متز تنها عوامل اين فيلم بودند و فيلم نامه نيز توسط «هاوارد سكلر» ، دوست كوبريك ، كه بعدها  نمايش نامه نويس موفقي شد، نوشته شده بود. اين فيلم از سوي منتقدان مورد توجه قرار گرفت و نقدهاي خوب و دقيقي را در پي داشت ،  اما فروش خوبی نداشت.  بعدها كوبريك خودش به اين فيلم روي خوش نشان نداد  و آن را به عنوان يك كار آماتور رد كرد. او همچنين از به نمايش در آوردن اين فيلم در سينماها سرباز مي زد. گفته مي شود كوبريك هر كپي از فيلم را كه مي ديد با خود مي آورد تا مانع ديدن آن توسط مردم شود. با اين حال اگر چه اين فيلم موفقيت مادي نداشت ولي اولين فيلم موفق كوبريك بود.

كوبريك در سال 1955 فيلم بوسه قاتل " Killer's Kiss " را ساخت. او در همين زمان با معرفي سينگر ، « جیمز هریس » را ملاقات کرد .  هریس تهیه کننده ای جوان و بلند پرواز بود  و خیلی زود به
استعدادهای کوبریک پی برد و آن دو ، کمپانی فیلم هریس – کوبریک را تشکیل دادند. نخستین فیلم مشترك آنها ، قتل"  نام داشت .  قتل اولين فيلم نسبتا حرفه اي كوبريك ،  درباره یک گروه تبهکار بود که یک کامیون برنج را غارت می کنند. این فیلم اگر چه چندان سود آور نبود اما تحسين  منتقدان را در بر داشت . استقبال خوب منتقدان از اين فيلم ، كمپاني هريس -كوبريك را مورد توجه كمپاني «مترو گلدوين ماير» قرار داد. اين استوديو به آنها مجموعه اي  از داستان هايي با حق اقتباس ارائه داد تا بتوانند در اين ميان پروژه بعدي خود را انتخاب كنند. سرانجام آنها  راز هاي آشكار (سوخته ) "The Burning Secret"  نوشته نويسنده اتريشي ، استفان زويگ ، را انتخاب كردند. اما اين پروژه در نهايت عملي نشد.

فيلم هاي بعدي كوبريك ، هر كدام در جايگاه خود مهم و مطرح بودند. تقریبا همه فیلم های او اقتباسی بودند از رمان های نسبتا معروف و کوبریک در ارائه انها در قالب فبلم عمدتا موفق بود. این فیلم ها عبارت اند از :

راه هاي افتخار "Paths of Glory" (1957)
کوبریک فيلم راه هاي افتخار را بر مبناي رماني ضد جنگ از « همفری کاب» به همين نام ، ساخت. راه های افتخار فیلم بسیار موفقی بود ، درباره فساد و خیانت در رده هاي مختلف نظامی در موقعيت حساس زمان جنگ. گروهی از سربازان در یک حمله جنگی شکست خورده اند و حال باید به دنبال مقصر گشت. در این میان فرمانده نظامی که خود مقصر است ، دو سرباز بیگناه را به جرم کم کاری و مسببین این شکست به اعدام نظامی محکوم می کند و افسر نوع دوست آنها با بازی «کرک داگلاس »، هر چه تلاش می کند ، نمی تواند آنها را نجات دهد. اين فيلم ، كه در شهر مونيخ آلمان ساخته شد ، اولين موفقيت مهم تجاري و اعتباري استنلي كوبريك بود و او را به عنوان سينماگري مولف و صاحب سبک معرفي كرد. منتقدين صحنه هاي طبيعي جنگ و هنر فيلمبرداري كوبريك را تحسين كردند. سكانس رژه كلنل داكس در سنگر سربازان به استعاره اي سينمايي و كلاسيك تبديل شده است و حتي امروز نيز در كلاس هاي فيلمسازي آموزش داده مي شود. استيون اسپيلبرگ ، ديگر فيلم ساز مطرح آمريكايي ، اين فيلم را بهترين و محبوب ترين فيلم در ميان كارهاي كوبريك  مي داند.
كوبريك در سال 1958 با كريستيان سوزان هارلان (متولد 1932 در آلمان) ازدواج كرد. كريستان به خانواده اي سينمايي تعلق داشت ، اما به حرفه نقاشي مشغول بود. آن دو تا مرگ كوبريك در سال 1999 در كنار هم بودند.

اسپارتاكوس " Spartacus " ( 1960 )
كوبريك به مدت 6 ماه با « مارلون براندو » در فيلم  "One Eyed Jacks" (1961) كار كرد. بعدها كوبريك مدعي شد كه براندو او را از فيلم بيرون كرده زيرا براندو خود مي خواسته فيلم را كارگرداني كند.
در همين زمان كرك داگلاس ، تهيه كننده فيلم اسپارتاكوس كه به دنبال يك كارگردان جايگزين مي گشت ، در پي همكاري قبليش با كوبريك در فيلم راه هاي افتخار ، از او خواست تا كارگرداني اين فيلم  را به عهده بگيرد. كارگردان قبلي اين فيلم ، « آنتوني مان » بود كه بعد از 2 هفته فيلمبرداري به دليل ضعف كارگرداني از استوديو اخراج شد (يا احتمالاً به دليل مخالفت با ستاره و تهيه كننده فيلم يعني كرك داگلاس).
اسپارتاكوس كه براساس داستان واقعي شورش ناكام برده هاي رومي ساخته شد ، قابلیت و مهارت كوبريك را در خلق صحنه های عظیم و دشوار به خوبی نشان داد.  
داگلاس به عنوان تهيه كننده فيلم ، با فشارها و دخالت های خود کوبریک را به ستوه آورد تا جایی که کوبریک هیچ گاه این فیلم را متعلق به خود نمي دانست ، زيرا کوبریک کارگردانی بود که هیچ گاه نمی توانست زیر سلطه کسی کار کند. یکی از مهم ترین شرایط فیلم سازی او همواره این بود که ، باید به او آزادی عمل کافی داده شود. اختلافات داگلاس و كوبريك در اين فيلم ، روابط كاري خوب آنها را كه در حين ساخت فيلم راه هاي افتخار به وجود آمده بود ،‌ از بين برد. سالها بعد كرك داگلاس از استنلي كوبريك به عنوان آدمي مزخرف اما بااستعداد ياد مي كرد.

شخصيت كوبريك
كوبريك زياد مايل نبود مسائل شخصي خود را در جمع مطرح كند. در طول زندگي اش، رسانه ها در مورد شخصيت او نظرهاي مختلفي دادند ، از قبيل اينكه او نخبه اي گوشه گير بوده يا اينكه ديوانه اي خودخواه كه جهان را طرد کرده است و .... بعد از مرگش ، خانواده و دوستانش اين موضوع را رد كردند. كوبريك خانواده اي بسيار وفادار و دوستان بسيار نزديكي داشت. بسياري از كساني كه براي او كار كردند هميشه به خوبي از او یاد مي كنند. شايعه گوشه گيري او زياد درست نبود و آن هم از آنجا  شروع شد كه او پیشنهاد سفر به «سنت آلبانس» را رد كرد. كوبريك از پرواز مي ترسيد و از سفرهاي هوايي دوری می کرد ، به همين خاطر در چهل سال آخر حياتش به ندرت انگلستان را ترك كرد. او همچنين از هاليوود دوري مي كرد ، به شهرت و فعالیت در آنجا اعتقاد نداشت و تلاش می کرد در دام کمپانی های فیلم سازی هالیوودی نیفتد . چهره ظاهري او در سالهاي آخر زندگي شناخته شده نبود تا جايي كه مردي بريتانيايي به نام «الن كانوي» بارها براي ملاقات با هنرپيشگان مشهور و ورود به مهماني هاي تجملاتي خود را جاي كوبريك جا می زد.
كوبريك برخلاف اين گفته ها هميشه با دوستان و همكاران خود با تلفن در تماس بود. خيلي از نزديكانش مانند «مايكل هر» و «استيون اسپيلبرگ» پس از مرگش بسيار دلتنگ او بودند. كوبريك همچنين عاشق حيوانات نيز بود. تا جايي كه كريستيان ، همسر كوبريك ، در كتابي بيان كرده است : « او گربه خود را به اتاق اديت مي برد مبادا كه گم شود و حتي جلسه اي را نيز به خاطر از دست دادن گربه اش لغو كرد ».
كوبريك به اين مشهور بود كه در برخورد با مردم بي ادب و بي ملاحظه بود. برخي از همكارانش از سردي و كمبود همدردي او نسبت به ديگران شكايت داشتند. به عنوان مثال با اينكه او و ستاره فيلم پرتقال کوکی ، مالكولم مك دوال ، بسيار دوستان نزديكي بودند ، اما اين دوستي به گفته خود او : « پس از اتمام فيلمم به پايان رسيد و هرگز دوباره به حالت اوليه خود باز نگشت ». از طرفي ديگر، گفته شده كه او مردي بسيار پول دوست بوده است و  همیشه به اين حسودي مي كرده كه چرا جك نيكلسون بيشتر از او در فيلم درخشش سود برده است.

عقايد سياسي كوبريك
«مايكل هر»، دوست صميمي كوبريك و نويسنده فيلم نامه غلاف تمام فلزي در خاطراتش  مي نويسد: « استنلي در مورد همه چيز نظر داشت اما همه آنها سياسي نبودند. نظريات او در مورد دموكراسي همانهايي بود كه بيشتر مردم مي گفتند ، نه چپي بود و نه راستي. به نظر او بهترين نظام حكومتي نظامي پادشاهي با حاكمي مهربان بود. اگرچه مي دانست كه چنين شخصي پيدا نخواهد شد. او انساني بدبين نبود اما استعداد آن را داشت. به حتم مي توان گفت او خواهان نظام سرمايه داري بود و خود را رئاليست مي دانست. »
در جاي ديگري از اين خاطرات ، «هر» نوشته است : « كوبريك اسلحه داشت و فكر نمي كرد جنگ پديده بسيار بدي باشد». او همچنين در مستندي كه درباره كوبريك و با نام زندگي در تصاوير "A Life in Pictures" ساخته شد ، گفت : « كوبريك قبول داشت جنگ و وقايعش بسيار زيبا نيز مي توانند باشند».
به گفته «يان واتسون» ، كوبريك در سالهاي پيش از 1997 در مورد حزب كارگر گفته بود كه : ‌ «اگر حزب كارگر پيروز شود، من كشور را ترك خواهم كرد». واتسون همچنين گفته است كه : «كوبريك با قوانين تحميل ماليات بر ثروتمندان به شدت مخالفت مي كرد».
مايكل هر ، در مورد واكنش هاي اوليه نسبت به فيلم غلاف تمام فلزي گفته است :« حزب چپ سياسي كوبريك را فاشيست خواهد ناميد». او درباره احساس كوبريك به كشور آمريكا نيز گفته : « با اينكه برخي مي گويند كوبريك آمريكا را دوست نداشت ولي او از آمريكا زياد صحبت مي كرد و بسيار به بازگشت دوباره به آن كشور فكر مي كرد. او همچنين به سيسكل نيز گفته است كه او ضدآمريكايي نبوده است و آمريكا را دوست مي داشته ، با اينكه زياد از رئيس جمهور آن زمان آمريكا يعني «رونالد ريگان» خوشش نمي آمده است».
كوبريك در جايي گفته است كه : « مردم جهان تهديد اتمي را آن طور كه بايد جدي بگيرند، جدي نگرفته اند و بسيار به سيستم بانكداري خود تكيه كرده اند».
برخي با توجه به اين نظر يات كوبريك را چپي و برخي راستي مي خواندند اما با اين حال هنوز مشخص نيست كه كوبريك به كدام حزب سياسي تعلق داشت. كارهاي كوبريك نظريه شخصي او نسبت به طبيعت انسان را به تصوير مي كشد و از وضعيت اخلاقي- سياسي انسانها انتقاد مي كند. كوبريك در مورد فيلم پرتقال كوكي در مصاحبه اي كه با روزنامه نيويورك تايمز داشت ، گفته است : «انسان موجودي شرافتمند و بي تمدن نيست بلكه موجودي بدون شرافت و بي تمدن مي باشد. او بي منطق، وحشي، ضعيف، احمق بوده و در مورد مسائلي كه به آنها علاقه دارد، نمي تواند هدفمند باشد. من طبيعت وحشي و خشن انسان را دوست دارم زيرا تصويري واقعي از آدمي است. و هر تلاشي براي خلق نهادهاي اجتماعي با نظري غلط در مورد طبيعت انسان ، محكوم به شكست است».

مذهب
استنلي كوبريك در خانواده اي يهودي به دنيا آمد اما هيچ گاه مذهب خود را جدي نگرفت، همانطور كه والدينش نيز زياد مذهبي نبودند. زماني كه در مصاحبه اي ، از او سؤال شد ، كه آيا تربيتي ديني داشته يا خير ؟ كوبريك با قاطعيت پاسخ داد: نه، اصلاً.
اغلب مي گويند كوبريك به هيچ دين و مسلكي اعتقاد نداشت ، اما اين موضوع آنقدرها هم درست نيست. در فيلم مستند استنلي كوبريك ، زندگي در تصاوير ، «جك نيكلسون» به ياد مي آورد كه كوبريك گفته بود: « درخشش ، داستاني كاملاً خوش بينانه است ، زيرا هر چيزي كه مي گويد پس از مرگ چيزي وجود دارد، ديدگاهي خوش بينانه دارد».
كوبريك در مصاحبه اي ديگر درباره فيلم 2001  گفته است :  « فيلم 2001 : يك اديسه فضايي ، ديدگاه مختصري از علائق متافيزيكي مرا ارائه مي دهد. من بسيار شگفت زده مي شدم اگر جهان از نظم حساب شده اي برخوردار نبود كه در ديد ما خداگونه به نظر برسد. براي من اين هيجان انگيز است كه عقيده اي نيمه منطقي داشته باشيم كه بخش بزرگي از جهان را درك نمي كنيم و درايت و شعوري وسيع و باورنكردني خارج از سطح كره زمين وجود دارد. اين چيزيست كه من بيشتر و بيشتر به آن علاقه مند شده ام و آن را احساسي هيجان انگيز و راضي كننده مي دانم ».
زماني كه در مصاحبه ديگري از كوبريك پرسيده شد ، كه آيا فيلم 2001 فيلمي است مذهبي يا نه؟ كوبريك پاسخ مي دهد: « مفهوم خدا در قلب فيلم يافت مي شود اما نه به طور سنتي يا تصويري از خدا با خصوصيت هاي انسان. من به هيچ كدام از مذاهب تك خدايي زمين اعتقاد ندارم اما معتقدم مي توان مفهومي علمي و جالب از خدا ارائه داد ، در صورتي كه اين حقيقت را بپذيريم كه تقريباً 100 ميليون ستاره به تنهايي در كهكشان وجود دارند و هر ستاره خورشيدي زندگي بخش است و تقريباً 100 ميليون كهكشان قابل ديد در جهان ، وجود دارند».